દુલારું દાંપત્ય – સં. મહેન્દ્ર મેઘાણી

[1]
લગ્ન એટલે પુરુષ અને સ્ત્રી વચ્ચેનો એ સંબંધ
જેમાં ઉભયની સ્વતંત્રતા સમાન હોય છે;
પરસ્પરની પરાધીનતા હોય છે,
અન્યોન્ય પ્રત્યેનું કર્તવ્યપાલન હોય છે.

[2]
સાચી ગૃહિણી જ્યાં જાય છે ત્યાં સદાય
તેની આસપાસ ગૃહ રચાઈ જાય છે.
એના મસ્તક ઉપર ખુલ્લું આકાશ જ ભલે હોય,
પણ જ્યાં ક્યાંય એ હશે ત્યાં ઘર હોવાનું જ.

[3]
હે બાળકો,
સહુથી મહામૂલી એક સોગાદ
હજી તમારી પાસે રહેલી છે ત્યાં જ
એનો જેટલો લેવાય તેટલો લહાવો લઈ લેજો –
એ છે પ્રેમાળ માતા.
મોટાં થશો ત્યારે તમને મિત્રો મળશે –
માયાળુ, મહોબતીલા ભેરુઓ મળશે –
પણ એકમાત્ર મા સિવાય બીજું કોઈ
જે આપી શકતું નથી એવી,
શબ્દોથી અવ્યક્ત મમતા ને શીતળતા તો
ફરી ક્યારેય તમને સાંપડવાની નથી.

[4]
યૌવન એ જિંદગીનો કોઈ કાળ નથી;
એ ચિત્તની એક અવસ્થા છે.

[5]
દીકરીઓને આપણે ચાહીએ છીએ,
એ જેવી છે તેને માટે;
દીકરાઓને ચાહીએ છીએ તે જેવા બનવાના છે એને માટે.

[6]
જીવનમાં બીજી કેટલીયે સુંદર સુંદર વસ્તુઓ થોકબંધ મળે છે :
આટલાં બધાં ગુલાબો, તારાઓ, સૂર્યાસ્તો, મેઘઘનુષો;
પણ દુનિયા આખીમાં માતા તો એક જ હોય છે.

[7]
ઘર એટલે –
આપણા પગ જેનાથી વિખુટા પડી શકે,
પણ આપણું હૈયું કદી નહિ.

[8]
હે ભાગ્યદેવતા,
એટલું વરદાન માગું છું કે મારી વાંછના રહે –
સાંત્વન પામવાની નહિ, પણ અન્યને આપવાની;
મારી વાત સમજાવવાની નહિ, પણ કોઈની સમજવાની;
બીજાનો પ્રેમ પામવાની નહિ, પણ પ્રેમ આપવાની.
કારણ કે આપીએ છીએ, ત્યારે જ અમે મેળવીએ છીએ,
ક્ષમા કરીએ છીએ, ત્યારે જ ક્ષમા પામીએ છીએ,
અને મૃત્યુ પામીએ છીએ ત્યારે જ
અમૃત જીવનમાં જન્મ પામીએ છીએ.

[9]
જેની સાથે હાસ્ય-કિલ્લોલ કરેલાં હોય,
તેને આપણે કદાચ ભૂલી જઈએ;
પણ જેની સાથે આંસુ સારેલાં હોય, તેને કદી નહિ.

[10]
સફળ લગ્ન એ એક એવી ઈમારત છે,
જેને રોજેરોજ નવેસર ચણવી પડે છે.

[11] ચાહે તેવા પુરુષમાંથી પણ સારો પતિ નિપજાવવાની કલા
સુલક્ષણા નારીને વરેલી હોય છે.

[12]
દુલારા દાંપત્ય માટે
અનેક વાર પ્રેમમાં પડવું જરૂરી છે –
હંમેશા એની એ જ વ્યક્તિ સાથે.